आयुष्मान कार्ड रुग्णालय यादी २०२५ – रुग्णालय तपासा, शिल्लक तपासा, ऑनलाइन अर्ज करा

तुमच्याकडे आयुष्मान कार्ड आहे का?

तुम्हाला घरी आयुष्मान कार्ड बनवायचे आहे का?

आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) ही जगातील सर्वात मोठ्या आरोग्य विमा योजनांपैकी एक आहे. भारत सरकारने ही योजना सुरू केली ज्यामध्ये प्रत्येक कुटुंबाला दरवर्षी ₹5 लाखांपर्यंत कॅशलेस आणि पेपरलेस उपचार मोफत उपलब्ध होतात.

या योजनेअंतर्गत देशभरातील 10 कोटींहून अधिक गरीब व दुर्बल कुटुंबांना संरक्षण मिळते. लाभ घेण्यासाठी पात्र व्यक्तींना एक गोल्डन कार्ड (सामान्यतः आयुष्मान कार्ड असे म्हणतात) दिले जाते. या कार्डद्वारे कुटुंबांना सरकारी व पॅनलवर असलेल्या खासगी रुग्णालयांमध्ये मोफत उपचार मिळतात.

या लेखात आपण पाहणार आहोत:

• आयुष्मान कार्ड हॉस्पिटल लिस्ट 2025
• हॉस्पिटल लिस्ट कशी तपासावी (ऑनलाइन, मोबाईल अ‍ॅप, ऑफलाइन)
• बॅलन्स तपासण्याची प्रक्रिया
• आयुष्मान कार्ड कसे बनवावे
• मोफत पीव्हीसी आयुष्मान कार्ड ऑर्डर करण्याची पद्धत
• घरपोच कार्ड डिलिव्हरी
• लाभार्थ्यांसाठी महत्त्वाच्या टिप्स

खर्‍या अर्थाने लाभ घ्यायचा असेल, तर तुम्हाला हे माहित असणे आवश्यक आहे:

1. कोणते रुग्णालये आयुष्मान भारत योजनेखाली येतात?
2. आपल्या शहरातील/राज्यातील हॉस्पिटल लिस्ट कशी तपासावी?
3. उपचारांचा बॅलन्स कसा तपासावा?
4. नवीन आयुष्मान कार्ड कसे बनवावे?
5. पीव्हीसी आयुष्मान कार्ड मोफत कसे ऑर्डर करावे आणि घरपोच कसे मिळवावे?

1. आयुष्मान कार्ड हॉस्पिटल लिस्ट 2025

आयुष्मान भारत हॉस्पिटल लिस्ट ही अधिकृत डायरेक्टरी आहे ज्यामध्ये पीएम-जय अंतर्गत पॅनलवर असलेल्या सर्व सरकारी आणि खासगी रुग्णालयांचा समावेश आहे. फक्त हीच रुग्णालये कार्डधारकांना कॅशलेस उपचार देऊ शकतात.

लिस्टमधील रुग्णालयांचे प्रकार

• सरकारी रुग्णालये
• जिल्हा रुग्णालये
• वैद्यकीय महाविद्यालये
• प्राथमिक आरोग्य केंद्रे (PHC) आणि सामुदायिक आरोग्य केंद्रे (CHC)
• खासगी रुग्णालये (NHA कडून मान्यताप्राप्त)
• मल्टी-स्पेशालिटी रुग्णालये
• सुपर-स्पेशालिटी रुग्णालये
• ट्रस्ट-चालवलेली रुग्णालये
• योजना अंतर्गत मान्यताप्राप्त खासगी नर्सिंग होम्स

आयुष्मान रुग्णालयांत उपलब्ध उपचार

• कार्डियोलॉजी – अँजिओप्लास्टी, बायपास सर्जरी
• नेफ्रोलॉजी – डायलिसिस, किडनी प्रत्यारोपण (काही रुग्णालयांत)
• ऑन्कोलॉजी – किमोथेरपी, रेडिएशन, कॅन्सर सर्जरी
• ऑर्थोपेडिक्स – गुडघा प्रत्यारोपण, फ्रॅक्चर उपचार
• न्युरोलॉजी – मेंदू व पाठीच्या कण्याची शस्त्रक्रिया
• सामान्य शस्त्रक्रिया – हर्निया, अपेंडिक्स, मोतीबिंदू
• प्रसूती व बालसंगोपन – नैसर्गिक प्रसूती, सी-सेक्शन, नवजात शिशु उपचार
• आपत्कालीन उपचार – अपघात, भाजणे, ट्रॉमा केअर

👉 ही रुग्णालये भारतभर पसरलेली आहेत आणि मोफत गुणवत्तापूर्ण उपचारांची खात्री देतात.

2. आयुष्मान कार्ड हॉस्पिटल लिस्ट 2025 कशी तपासावी

आपण हॉस्पिटल लिस्ट तीन प्रकारे तपासू शकता:

1. ऑनलाइन (वेबसाइटद्वारे)
2. मोबाईल अ‍ॅपद्वारे
3. ऑफलाइन (हेल्पलाईन/CSC/हेल्प डेस्क)

3. ऑनलाइन हॉस्पिटल लिस्ट तपासण्याची पद्धत

सरकारने लाभार्थ्यांसाठी एक Hospital Empanelment Search Portal उपलब्ध करून दिला आहे.

स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया

1. अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: https://hospitals.pmjay.gov.in
2. “Find Hospitals” वर क्लिक करा
3. आपले राज्य आणि जिल्हा निवडा
4. हॉस्पिटल प्रकार निवडा – सरकारी / खासगी / सर्व
5. हवे असल्यास स्पेशालिटी (उदा. कार्डियोलॉजी, ऑन्कोलॉजी) निवडा
6. सर्च वर क्लिक करा
7. तुमच्या स्क्रीनवर हॉस्पिटल लिस्ट दिसेल, ज्यात असेल:

• रुग्णालयाचे नाव
• पत्ता व पिन कोड
• संपर्क क्रमांक
• उपलब्ध विभाग / विशेषता

👉 तुम्ही ही लिस्ट PDF स्वरूपात डाउनलोड करून ठेवू शकता.

4. मोबाईल अ‍ॅपद्वारे हॉस्पिटल लिस्ट तपासण्याचे स्टेप्स

आयुष्मान भारत पीएम-जय मोबाईल अ‍ॅप अँड्रॉइड आणि iOS दोन्हीवर उपलब्ध आहे.

मोबाईल अ‍ॅप वापरण्याची पद्धत

1. प्ले स्टोअर/अ‍ॅप स्टोअरमधून Ayushman Bharat PM-JAY App डाउनलोड करा.
2. अ‍ॅप उघडा आणि मोबाईल क्रमांक किंवा आधार वापरून लॉगिन करा.
3. Hospital Search पर्यायावर जा.
4. राज्य व जिल्हा निवडा.
5. हवे असल्यास GPS लोकेशन सुरू करा जेणेकरून जवळची रुग्णालये दिसतील.
6. अ‍ॅप तुम्हाला जवळची पॅनल हॉस्पिटल्स दाखवेल.

👉 प्रवासात किंवा आपत्कालीन परिस्थितीत हे खूप उपयुक्त आहे.

5. ऑफलाइन पद्धतीने हॉस्पिटल लिस्ट तपासणे

जर तुमच्याकडे इंटरनेट किंवा स्मार्टफोन नसेल तर खालील पर्याय वापरू शकता:

• टोल-फ्री हेल्पलाईन क्रमांक – कॉल करा 14555 किंवा 1800-111-565
• कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC/जन सेवा केंद्र) – ऑपरेटर तुमच्यासाठी हॉस्पिटल लिस्ट प्रिंट करून देतात
• सरकारी रुग्णालयांतील आयुष्मान हेल्प डेस्क – प्रत्येक जिल्हा रुग्णालयात हे उपलब्ध आहे

👉 त्यामुळे ग्रामीण भागातील नागरिकांनाही योजना सहज उपलब्ध होते.

6. आयुष्मान कार्ड बॅलन्स तपासा (उपचार वापर)

प्रत्येक कुटुंबाला दरवर्षी ₹5 लाखांचे कव्हरेज मिळते. पण आतापर्यंत किती वापरले आहे हे जाणून घेणे आवश्यक आहे.

ऑनलाइन बॅलन्स तपासण्याची पद्धत

1. वेबसाइटला भेट द्या: https://mera.pmjay.gov.in
2. आधार किंवा मोबाईल नंबर वापरून लॉगिन करा
3. “Treatment History / Balance” वर क्लिक करा
4. माहिती दिसेल:

• आतापर्यंत वापरलेली रक्कम
• उर्वरित बॅलन्स
• कोणत्या रुग्णालयात उपचार झाले

मोबाईल अ‍ॅपमधून तपासा

• अ‍ॅप उघडा
• लॉगिन करा → E-Card & Balance Section वर जा
• उर्वरित बॅलन्स पहा

हेल्पलाईनद्वारे तपासा

• कॉल करा 14555
• आपला आयुष्मान कार्ड क्रमांक द्या
• ऑपरेटर तुम्हाला बॅलन्स सांगतील

👉 रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वी बॅलन्स नक्की तपासा.

7. आयुष्मान कार्ड कसे बनवावे

जर तुमच्याकडे अजून कार्ड नसेल तर तुम्ही ते ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन बनवू शकता.

पात्रता

• SECC 2011 डेटामध्ये नोंद असलेली कुटुंबे
• गरीब व दुर्बल कुटुंबे
• असंघटित क्षेत्रातील कामगार

आवश्यक कागदपत्रे

• आधार कार्ड
• राशन कार्ड / फॅमिली आयडी
• मोबाईल क्रमांक
• पासपोर्ट साईज फोटो

ऑनलाइन अर्ज करण्याची पद्धत

1. वेबसाइटला भेट द्या: https://pmjay.gov.in
2. “Am I Eligible” वर क्लिक करा
3. आधार/मोबाईल क्रमांक टाका
4. पात्र असल्यास अर्ज फॉर्म भरा
5. कागदपत्रे अपलोड करा
6. मंजुरीनंतर ई-कार्ड डाउनलोड करा

ऑफलाइन अर्जाची पद्धत

1. जवळच्या CSC सेंटर किंवा सरकारी रुग्णालय हेल्प डेस्क वर जा
2. आधार व इतर कागदपत्रे द्या
3. ऑपरेटर नोंदणी करून गोल्डन कार्ड देईल

8. आयुष्मान कार्ड पीव्हीसी कसे ऑर्डर करावे (मोफत)

पूर्वी लाभार्थ्यांना फक्त कागदी कार्ड मिळत असे, पण आता ते पीव्हीसी आयुष्मान कार्ड ऑर्डर करू शकतात.

पीव्हीसी कार्डचे फायदे

• एटीएम साईज, सहज बाळगता येते
• वॉटरप्रूफ व टिकाऊ
• हॉस्पिटलमध्ये झटपट पडताळणी
• भारतभर मान्य

ऑनलाइन पीव्हीसी कार्ड ऑर्डर करण्याची पद्धत

1. वेबसाइटला भेट द्या: https://pmjay.gov.in
2. लाभार्थी डॅशबोर्डमध्ये लॉगिन करा
3. “Download Ayushman Card” वर क्लिक करा
4. “Order PVC Card” निवडा
5. पत्ता तपासा व सबमिट करा
6. कार्ड 7–15 दिवसांत पोस्टाने घरपोच येईल

👉 बहुतेक राज्यांत ही सेवा मोफत आहे, काही ठिकाणी ₹25–30 शुल्क लागू शकतो.

9. घरबसल्या आयुष्मान कार्ड मिळवा

सरकारने आता घरपोच डिलिव्हरी सेवा सुरू केली आहे.

• ऑनलाइन अर्ज करा आणि PVC कार्ड पर्याय निवडा
• घराचा पत्ता कन्फर्म करा
• कार्ड छापून इंडिया पोस्टद्वारे पाठवले जाईल
• 7–15 दिवसांत डिलिव्हरी होईल

👉 यामुळे वृद्ध व ग्रामीण नागरिकांना सोय होते.

10. आयुष्मान कार्ड वापरणाऱ्यांसाठी महत्त्वाच्या टिप्स

1. हॉस्पिटलला जाताना नेहमी आयुष्मान कार्ड + आधार सोबत ठेवा.
2. दाखल होण्यापूर्वी खात्री करा की हॉस्पिटल पॅनलमध्ये आहे.
3. सर्व उपचार 100% कॅशलेस आहेत – पैसे देऊ नका.
4. हॉस्पिटलने नकार दिल्यास लगेच 14555 हेल्पलाईन वर कॉल करा.
5. कुटुंबासाठी उपचार करताना बॅलन्स नियमित तपासा.
6. हॉस्पिटल लिस्ट पाहण्यासाठी मोबाईल अ‍ॅप वापरा.
7. टिकाऊपणासाठी पीव्हीसी कार्ड घ्या.
8. कार्ड भारतभर वैध आहे, फक्त आपल्या राज्यापुरते नाही.

निष्कर्ष

आयुष्मान भारत योजना लाखो कुटुंबांना गुणवत्तापूर्ण आरोग्य सेवा विनामूल्य व आर्थिक ओझ्याशिवाय देते.

आयुष्मान कार्डच्या मदतीने तुम्ही:

• दरवर्षी ₹5 लाखांपर्यंतचा मोफत उपचार घेऊ शकता
• हॉस्पिटल लिस्ट ऑनलाइन, अ‍ॅप किंवा ऑफलाइन तपासू शकता
• उपचारांचा बॅलन्स तपासू शकता
• सहज नवीन कार्ड बनवू शकता
• मोफत पीव्हीसी कार्ड ऑर्डर करून घरपोच मिळवू शकता

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

प्र.१. आयुष्मान कार्डने किती रुपयांचा मोफत उपचार मिळतो?
👉 प्रत्येक कुटुंबाला दरवर्षी ₹5 लाखांपर्यंतचा मोफत उपचार मिळतो.

प्र.२. खासगी हॉस्पिटलमध्ये आयुष्मान कार्डने उपचार होतो का?
👉 हो, पण फक्त तेवढ्याच खासगी हॉस्पिटलमध्ये जे पीएम-जय पॅनलमध्ये आहेत.

प्र.३. आयुष्मान कार्ड सर्व राज्यांत वैध आहे का?
👉 हो, हे कार्ड संपूर्ण भारतात वैध आहे.

प्र.४. आयुष्मान पात्रता कशी तपासावी?
👉 https://mera.pmjay.gov.in येथे मोबाईल/आधार टाकून तपासा.

प्र.५. आयुष्मान पीव्हीसी कार्ड ऑर्डर करणे मोफत आहे का?
👉 हो, बहुतेक राज्यांत हे मोफत आहे, तर काही ठिकाणी थोडेसे पोस्टल शुल्क लागू शकते.